اتو بیوگرافی شاعران معاصر : رضا اسماعیلی
_____________________________________________________________________________________________________.
.
.
خلاصه:
رضا اسماعیلی (متولد ۲۴ مرداد ۱۳۳۹ در محله هفت چنار تهران)، شاعر، منتقد و پژوهشگر ایرانی است. وی دانشآموخته رشته زبان و ادبیات فارسی و دارای نشان درجه یک هنری در رشته شعر است.
به خاطر سه دهه حضور فعال و تاثیر گذار در عرصه ادبیات انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و ادب آیینی، در آبان ماه ۱۳۹۱ اولین برنامه «شب شاعر» که به همت موسسه فرهنگی، رسانه ای «اوج» برگزار گردید، به «نکوداشت» این شاعر انقلاب اختصاص یافت.
اسماعیلی دبیری علمی هفدهمین جشنواره ملی و بین المللی شعر فجر، دبیری بیست و دومین کنگره ملی شعر دفاع مقدس، و دبیری سومین و یازدهمین جشنواره کتاب سال «قلم زرین» انجمن قلم ایران را در کارنامه خود دارد. تاسیس جایزه ادبی «طاهره صفارزاده» نیز از دیگر فعالیت های اوست.
وی همچنین عضو هیئت مدیره انجمن قلم ایران و شورای عالی شعر و موسیقی صدا و سیما و از موسسین انجمن شاعران انقلاب و دفاع مقدس و پدیدآورنده بیش از ۵۰ اثر در حوزه های نقد، پژوهش و شعر از جمله «رفتارشناسی ادبی و شعر مفهومی»، «تاملاتی در ادب پایداری»، «جمهوری شعر»، «این مریم همیشه»، «سمت روشن دنیا»، «حنجره سرخ عشق»، «ملکوت کلمات»، «گزیده ادبیات معاصر»، «بر آستان جانان»، «آسمانیها» و «عاشقانههای شرقی» است.
ریاست شورای عالی شعر سازمان بسیج هنرمندان، دبیری جشنواره های دانشجویی شعر و داستان دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور، داوری جشنواره کتاب سال رضوی، عضویت در شورای سیاست گذاری و کمیته علمی کنگره شعر مقاومت بین الملل اسلامی، دبیری سرویس ادبی ماهنامه تخصصی «اقلیم نقد»، سردبیری مجله «امید اسلام» و دبیری بخش شعر جشنواره ملی سرو(چهل سالگی انقلاب) از دیگر فعالیت های او در سال های بعد از انقلاب بوده است.
کسب عنوان شاعر برگزیده کنگرههای شعر دفاع مقدس در طول هشت سال جنگ تحمیلی، شاعر برگزیده پایداری توسط جمعیت دفاع از ملت فلسطین و اعزام به لبنان و سوریه جهت شرکت در همایش ادبی شاعران پایداری، برگزیده اول بخش «تالیف» سومین جشنواره بین المللی رضوی و برگزیده اول بخش «نقد» اولین جشنواره فصلی مطبوعات کشور و انتخاب مجموعه شعر «بر بال ققنوس» به عنوان اثر برگزیده بخش شعر نوزدهمین جشنواره کتاب دفاع مقدس، در کارنامه کاری رضا اسماعیلی ثبت شده است.
***
1 – در چه سالی به دنیا آمدید ، شعر را از چه سنی شروع کردید و د ر چه قالب ها و سبکی ؟
من در 24 مرداد ماه سال 1339 در محله هفت چنار تهران چشم به حقیقت جهان گشودم . به صورت ذوقی و خودجوش شاعری را از زمانی که در مقطع راهنمایی مشغول به تحصیل بودم ( 13 – 14 سالگی ) آغاز کردم و بیشتر در قالب های نیمایی و سپید .
آری ، در فصل نوجوانی بود که من و الهۀ شعر مثل دو یار دبستانی در سایه - روشن خلسه ای ناگهانی با هم ملاقات کردیم . محصول این ملاقات ، ، دوستی و پیوندی صمیمی و ناگسستنی میان من دل شده با آن حادثه سپید است که تا امروز ادامه دارد ، و من هنوز که هنوز است ، مست آن لحظه اهورایی هستم . لحظه نایابی که در خلسه و خلوصی ناب ، فرشته شعر ، ریشه های زرد مرا از حضیض خاک بیرون کشید و به افلاک پیوند زد و من تولدی دوباره یافتم . البته در ادامه این راه ، تشویقهای معلمان خوب دوران تحصیل نیز بی تاثیر نبوده است . این تشویق های محبت آمیز عاملی شد تا در این حوزه بیشتر به فعالیت بپردازم و برای بالندگی در این حوزه بیشتر تلاش کنم .
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، فعالیت در حوزه ادبیات را با انگیزه بیشتری دنبال کردم و ارتباط من با حوزة هنری باعث شد تا در دهة اول انقلاب اسلامی روانشاد قیصر امینپور، از من دعوت کند تا در جلسات نقد شعر حوزة هنری شرکت کنم ، شرکت در این جلسات و ادامه پیدا کردن ارتباطم با این حوزه باعث شد تا با انگیزه بیشتر و به صورت جدی تر در حوزة شعر گام بردارم ؛ حضور در جلسات نقد شعر حوزة هنری در دهه اول انقلاب و حشر و نشر با شاعران نسل اول انقلاب نعمت بزرگی بود که شعر را از حاشیه به متن زندگی من وارد کرد . در کنار شعر ، در طول سال های بعد از انقلاب به عنوان روزنامه نگار، شاعر، منتقد و پژوهشگر ادبی با بیشتر نشریات همکاری داشته ام که این همکاری تا به امروز ادامه دارد.
2 - اگر رویداد خاصی در شروع فعالیت ادبی شما رخ داده است ، بفرمایید ؟
در دوران نوجوانی زمزمه های شاعرانه خود را در دفتری می نوشتم . نام آن دفتر را « حرفی برای گفتن » گذاشته بودم . یک روز دفترچه شعرم را به مدرسه بردم و به معلم انشا نشان دادم . معلمم دفترچه را برای مطالعه از من به امانت گرفت و یک هفته بعد با خود به کلاس آورد و گفت : « شعرهایت را خواندم . بعضی از شعرهایی که تو گفته ای ، از بسیاری از شعرهایی که این روزها در مجلات هفتگی چاپ می شود بهتر است . » همین تشویق باعث شد که من با خودباوری بیشتری شعر بگویم .
3 – قسمتی از اولین سروده های خود را در صورت صلاحدید مرقوم بفرمایید ؟
در دوره نوجوانی خطاب به همسن و سالان خودم ( نوجوانان و جوانان ) در قالب مثنوی شعری گفته بودم با عنوان « ای جوان » که مضمونی اخلاقی داشت . این شعر تقریبا جز اولین کارهای من است که ابیاتی از آن را تقدیم می کنم :
ای جوان ! تا می توانی پاک باش
چون قمر بر تارک افلاک باش
هان و هان غافل مشو از خویشتن
پیرهن از رشته ی غفلت متن
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز اولین شعری که از من در مطبوعات چاپ شد ( مجله عُروة الوُثقی ) ، شعری در قالب مثنوی برای قیام تاریخی (19) دی قم بود که دو بیت آغازین آن را در زیر می آورم :
تو ای پاک فرزند اسلام و دین
تو ای غنچه سرخ ایران زمین
بیا تا برایت بگویم ز خون
ز تاریخ عشق و قیام و جنون
4 – در باره روند اوج گیری فعالیت ادبی و دگرگونی های فرمی و محتوایی آثارتان به فراخور حال اشاراتی مرقوم بفرمایید ؟
همچنان که اشاره کردم ، پیش از انقلاب بیشتر در قالب های نیمایی و سپید شعر می گفتم . با پیروزی انقلاب به غزل روی آوردم ، البته جنس غزل های من نیز مثل غزل های اکثر شاعران انقلاب ، غزلی با لهجه نیمایی یا « نوکلاسیک » بود . یعنی قالب کلاسیک بود ، ولی در پرداخت مضمون از ظرفیت ها و قابلیت های شعر نیمایی استفاده می کردم .
از نظر مضمون و محتوا نیز موضوعاتی چون انقلاب ، دفاع مقدس ، ایثار و شهادت و ارزش های دینی و انقلابی مورد توجه من بود .
5 – فراز و فرود ( و البته بیشتر فراز ) آثار خودتان را به داوری بنشینید ؟
در سال 1384 مجموعه شعری از من منتشر شد با عنوان « عاشقانه های شرقی » که در بر دارنده شعرهایی بود که طی سال های 80 تا 83 سروده بودم . این مجموعه شعر ، بیشتر یک مجموعه شعر اجتماعی بود . بخش اول کتاب به غزل اختصاص یافته بود و بخش دوم آن به سپید سروده های کوتاه مفهومی .
« عاشقانه های شرقی » در آن سال خیلی مورد استقبال جامعه ادبی و مردم قرار گرفت ، به طوری که به سرعت نایاب شد و نام آن جز لیست کتاب های پر فروش سال قرار گرفت . این کتاب با پیشنهاد ناشر در سال بعد به چاپ دوم هم رسید .
یک رساله تحقیقی هم در سا ل 1385 از من با عنوان « رفتارشناسی ادبی و شعر مفهومی » چاپ شد که در آن به بازخوانی نیما با تاملی در شعر دهه هفتاد پرداخته بودم . به زعم خودم این کتاب به نوعی ارائه یک نظریه ادبی بومی در حوزه رفتار با زبان است . از این کتاب نیز استقبال خیلی خوبی صورت گرفت ، به طوری که تعدادی از دانشجویان ادبیات می گفتند در نوشتن پایان نامه های دانشجویی به عنوان یک کتاب مرجع از آن استفاده کرده اند و حتی بعضی از دوستان شاعران که در دانشگاه تدریس داشتند به من می گفتند این کتاب قابلیت آموزشی دارد و ما به دانشجویان رشته ادبیات گفته ایم که آن را حتما مطالعه کنند . این کتاب نیز جز کتاب های پر فروش آن سال ها معرفی شد و کاندید دریافت جوایز ادبی نیز بود . بعد از چاپ کتاب خیلی از روزنامه ها مطالب آن را به صورت پاورقی در صفحات ادبی خود چاپ کردند ، از جمله روزنامه « اعتماد » و « اطلاعات » . این کتاب پیش از چاپ در فصلنامه شعر حوزه هنری نیز چاپ شده بود .
منتقدان و شاعران بسیاری نیز بر این کتاب نقد نوشته اند که از جمله آنها : یزدان سلحشور ، اکبر اکسیر ، حمید رضا شکارسری ، کامران شرفشاهی ، یدالله قائم پناه و ابراهیم حسنلو می باشند .
6 – در صورت صلاحدید نام اشخاصی را ( از درون و بیرون ادب ) که در پیشرفت و تکامل حضرتعالی نقش داشته اند ، ذکر بفرمایید ؟
پیش و بیش از هر کس باید از مادرم - که رحمت خدا بر او باد - نام ببرم که در کودکی دوبیتی های بابا طاهر را با حزنی غریب در خلوت خویش زمزمه می کرد . در واقع او اولین کسی بود که به صورت ناخود آگاه بذر سرودن را در جان من پاشید .
در دوران دبیرستان نیز دو تن از معلمانم با تشویق های خود مرا به وادی ادبیات کشاندند که دوست دارم با ذکر نامشان از آنها تشکر کنم : آقای کیایی که معلم جامعه شناسی ما بود و آقای گیتی فر که ادبیات تدریس می کرد . از این دو عزیز بزرگوار - در هر کجا که هستند - صمیمانه تشکر می کنم و برایشان آرزوی سلامتی و بهروزی .
بعد از انقلاب نیز غزلسرای انسان ، فروتن و نام آور معاصر استاد مشفق کاشانی در ادامه این راه به من خیلی کمک کردند . من هرگز بزرگواری ها و مهربانی های پدرانه ایشان را در حق خویش فراموش نمی کنم . به لطف خدا سایه لطف و مهربانی استاد مشفق تا به امروز بالای سر این کمترین بوده است و حمایت ها و تشویق های ایشان انگیزه مرا در پرداختن جدی به شعر و ادبیات بسیار تقویت کرده است که امیدوارم خداوند سایه این استاد را که به راستی آبروی غزل معاصر است بر سر جامعه ادبی ما همچنان مستدام بدارد .
در عالم ادبیات مهربانی های دوست شاعر و برادر عزیزم « علیرضا قزوه » را هم هرگز فراموش نمی کنم . شاعری شوخ طبع ، صمیمی و دوست داشتنی که مایه افتخار ادبیات انقلاب است . استاد حسین اسرافیلی و دوستا ن شاعرم جناب محدثی خراسانی و سعیدی راد نیز همواره به من لطف داشته اند که بابت داشتن چنین دوستان خوبی خدا را شکر می کنم . در سال های اخیر نیز با شاعر زلال و صمیمی محمد حسین انصاری نژاد حشر و نشر فراوانی داشته ام . انصاری نژاد یکی از شاعران پر کار و خوش آتیه است که در آینده ارزش کارهای او بیشتر شناخته خواهد شد .
7 – اگر بخواهید آثارتان را دسته بندی کنید ، آنها را چگونه و در چند بخش طبقه بندی می فرمایید ؟
در پنج بخش زیر :
یک – دفترهای شعر مستقل ( 16 جلد ) .
دو – رساله های تحقیقی و مجموعه مقالات ( 4 جلد ) .
سه – تذکره ، شناخت نامه و مصاحبه با شاعران معاصر ( 9 جلد ) .
چهار– مجموعه شعرهای مشترک ( 3 جلد ) .
پنج – مجموعه اشعار گردآوری شده ( 8 جلد ) .
8 – لطفا بهترین آثارتان را ابتدا از نگاه خود و سپس از نگاه مخاطبان خود نام برده و مــــــرقوم فرمایید ؟
در حوزه شعر : مجموعه شعرهای « این مریم همیشه » ، « عاشقانه های شرقی » ، مجموعه شعر رضوی « کبوترانه بخوان آسمان هشتم را » ، مجموعه شعر آیینی « ملکوت کلمات » و دو مجموعه شعر عاشورایی « ناگهان دریا » و « سلام بر عاشورا » .
در حوزه نقد و پژوهش و مقاله نیز فکر می کنم کتاب « رفتارشناسی ادبی و شعر مفهومی » و « شناخت نامه دکتر طاهره صفارزاده » هم از نظر خودم و هم از نظر مخاطبان جز آثار موفق بوده است .
9 – لطفا فرازهایی از جهان بینی ، خواست ها و دغدغه های فکری در آثارتان را مرقوم بفرمایید ؟
دغدغه های من به عنوان یک شاعر مسلمان از جنس دغدغه های انسانی و اسلامی است . دغدغه هایی همچون : خدامحوری ، دین مداری ، انتظار ، حق خواهی ، عدالت ، آزادی ، عشق ، صلح ، تکریم انسان ، عقلانیت ، سعادت و رستگاری برای بشریت .
شعرهای اجتماعی نیز در آثار من از بسامد بالایی برخوردار است . من نیز مثل بسیاری از شاعران به دنبال آرمانشهری هستم که موطن « انسان کامل » است . همان انسان کاملی که مولانا با شبچراغ حیرت به دنبال آن می گشت و هر چه بیشتر می گشت ، کمتر می یافت !
دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهر
کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست
گفتند یافت مینشود جستهایم ما
گفت آنک یافت می نشود آنم آرزوست !
10 – چند عنوان اثر از مجموعه آثار شما به زیور طبع آراسته گردیده است ( با ذکر سال چاپ اثر و نام ناشر ) ؟
تا کنون 40 عنوان اثر از من چاپ شده است که عناوین آنها به شرح زیر می باشد :
دفترهای شعر مستقل :
1 - حنجره سرخ عشق / 1376 / حوزه هنری
2 - نی نامه / 1376 / کنگره سرداران ( انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی )
3 - گزیده ادبیات معاصر، شماره شش / 1378 / نیستان
4 - بر آستان جانان / 1381 / انتشارات روزنامه اطلاعات
5 - آسمانی ها / 1381 / پازینه
6 - عاشقانه های شرقی / 1384 / هزاره ققنوس
7 - از جنس باران / 1384 / عروج
8 - عاشقانه های سرخ / 1384 / نشر شاهد
9 - بوی گل در می زند / 1386 / انتشارات روزنامه اطلاعات
10 - این مریم همیشه / 1386 / تکا
11 - ملکوت کلمات / 1390 / انتشارات انجمن قلم
12 - آب، بابا ... آزادی / 1390 / انتشارات انجمن قلم
13 - لهجه شرقی عشق / 1390 / انتشارات انجمن قلم
14 - ناگهان دریا ( مجموعه شعر عاشورایی ) / 1390 / تجلی مهر
15 - مجموعه شعر رضوی « کبوترانه بخوان آسمان هشتم را » / 1391 / سخن گستر
16 - سلام بر عاشورا ( مجموعه رباعی عاشورایی ) / 1393 / انتشارات روزنامه اطلاعات
مجموعه شعرهای مشترک :
1 – آیینه و سنگ / 1377 / موسسه شجره طوبی
2 – پرواز عشق ( غزل – مثنوی : پرواز ) / 1388 / انتشارات سپاه
3 – هر جامه اگر سرخ ... ( غزل – مثنوی : روح شبنمی ) / 1390 / انتشارات سپاه
عناوین رساله های تحقیقی ( نقد و پژوهش ) :
1 - رفتارشناسی ادبی و شعر مفهومی / 1385 / هزاره ققنوس
2 – نیما را دوباره بشناسیم / 1385 / روزنامه جام جم
3 - از کلاغ تا کبوتر ( نقد و بررسی شعر معاصر ) / 1387 / رسانه اردیبهشت
4 - صدای مخملی شعر / 1387 / انتشارات روزنامه جام جم
5 – جلد اول تذکره ادبی خلوت انس ، ( با همکاری استاد مشفق کاشانی ) / 1388 / انتشارات روزنامه اطلاعات
6 – جلد دوم تذکره ادبی خلوت انس ، ( با همکاری استاد مشفق کاشانی ) / 1388 / انتشارات روزنامه اطلاعات
7 - از واژه تا فریاد ( مصاحبه با شاعران پایداری ) / 1389 / روایت فتح
8 - از آب تا آفتاب ( مجموعه مقالات ادبی ) / 1390 / انجمن قلم
9 - از پایداری تا پرواز ( مصاحبه با شاعران پایداری ) / 1390 / روایت فتح
10 – جلد سوم تذکره ادبی « خلوت انس » / 1391 / انتشارات روزنامه اطلاعات
11 – تفسیر توفان ( مصاحبه با شاعران پایداری ) / 1391 / روایت فتح
12 – شناخت نامه دکتر طاهره صفارزاده / 1393 / سوره مهر
عناوین مجموعه های گردآوری شده :
1 - تیغ ، قلم ، تغزل / 1377 / یادواره شهدای دانشجو
2 - یادنامه " صد کلام ، صد خاطره " / 1377 / شهروند
3 - تا سپیده دم ( مجموعه داستان ) / 1380 / انتشارات طب و تزکیه
4 - بانوی آیینه و آب / 1381 / سنا
5 - مجموعه شعر عاشورایی " عطش " / 1385 / انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران
6 - سلام مقاومت / 1386 / انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران
7 - رستاخیز حماسه / 1386 / انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران
8 - از سر سطر / 1388 / انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران
9 - در ستایش بیداری / 1393 / پارس کتاب
11 – چه آثار دیگری را در ماه ها و سال های آینده در دست چاپ دارید ؟
اگر به لطف خدا وقتی و بختی بود ، چند مجموعه آماده چاپ دارم که منتظرم تا زمینه چاپ آنها فراهم شود ، از جمله :
1 – جلد دوم « نقد و بررسی شعر معاصر ایران » .
2 – کوتاه سروده های سپید ( شعرهای مفهومی ) با عنوان «سمت روشن دنیا»
3 – دفتری دیگر از غزل ها، مثنوی ها و رباعی های جدید .
4 – مجموعه شعر طنز اجتماعی « مجنون به دقیقه اکنون » .
5 – گزیده شعر عاشورایی « حد تو رثا نیست » .
12 – در سرودن شعر بیشتر از کدام یک از بزرگان ادبی تاثیر پذیرفته اید و با آثار چه کسانی انس و الفت بیشتری دارید ؟
انس من با حضرت لسان الغیب حافظ شیرازی - که رحمت خدا بر او باد – بیش از دیگر شاعران است .
دلیلش هم این است که حافظ را تنها یک شاعر نمی دانم ، بلکه به عنوان یک ایدئولوگ و نظریه پرداز دینی می شناسم که از صورت دین به سیرت دین نقب زده و به دنبال کشف حقیقت ناب دین محمدی ( ص ) بوده است . در ادبیات فارسی حافظ در حوزه نقد سلوک دینی و آسیب شناسی هوشمندانه دین بی نظیر است . تاثیر پذیری من از حافظ - بخصوص در غزل - در حوزه مضمون و محتوا به خوبی آشکار است .
بعد از حافظ ، با آثار شاعرانی چون بیدل دهلوی ، صائب ، سهراب ، و از معاصرین استاد مشفق و قیصر نیز زیاد محشور بوده ام . علاقه من به شاعرانی همچون استاد مشفق و قیصر - علاوه بر شعر - بیشتر به خاطر سلوک انسانی و سجایای اخلاقی آنهاست . ساده زیستی ، مردم داری ، فروتنی ، مهربانی و بی ادعایی این بزرگواران مرا شیفته آنها کرده است .
به برادرم علیرضا قزوه نیز ارادت خاصی دارم ، هم به خاطر این که شاعر بزرگی ست ، و هم به خاطر 35 سال سابقه دوستی و رفاقت . می توانم بگویم من با قزوه زندگی کرده ام و شناخت خوبی از او دارم . قزوه شاعر جوانمرد و با مرامــــی است . اگـــر دشمنان قزوه ایشان را به اندازه من مـــــی شناختند ، مطمئنا نظرشان در باره او عوض می شد .
13 – سفرها و رویدادهای خاصی که در شکل گیری شخصیت ادبی شما موثر بوده اند را به شکل موجز یا مشروح مرقوم بفرمایید ؟
من بچه جنوب شهرم و با فقر و محرومیت بزرگ شده ام . پدرم در مغازهای در خیابان ناصرخسرو کارگر خیاط بود. آن مغازه الان هم هست، به اسم « پوشاک سلطانی ». پدرم آنجا خیاطی میکرد ؛ شاگرد خیاط بود. مادرم هم خانهدار بود و البته، علاقهای هم به ادبیات داشت. همچنان که پیش تر هم اشاره کردم زمزمه های شاعرانه مادرم در غربت تنهایی مرا به شعر و ادبیات علاقه مند کرد .
ما یک خانواده شش نفره بودیم که سال ها در یک خانه ساده و محقر 40 متری در یکی از محلات جنوب شهر زندگی می کردیم . این خانه الان جز بافت فرسوده شهری ست و در نوبت تخریب قرار دارد . در خانه مان جز یک رادیو هیچ گونه امکانات تفریحی نبود. تفریح ما این بود که میرفتیم مینشستیم روی سکوی مسجد محله و « طاق یا پوچ » بازی میکردیم یا « فرد یا زوج » . دو تا هسته خرما را میگذاشتیم توی یک دستمان و یک هسته خرما را هم در دست دیگرمان. بعد، دستهایمان را مُشت میکردیم و میگرفتیم جلو. فرد مقابل باید میگفت کدام دستمان زوج یا کدام دستمان فرد است. بگذریم ... من با درد و رنج مردم محروم و ستمدیده ی جنوب شهری بزرگ شدم .
مادرم در شکل گیری شخصیت من خیلی تاثیر داشت . به همین خاطر دوست دارم در باره مهربانی ها و رنج های او بیشتر صحبت کنم . مادرم مظلوم بود و با ریاضتهایی که به خاطر فقر میکشید یا به خاطر دوری از شهر و ولایتش ، در خلوت و تنهایی خودش، بغضهایش را با زمزمه دوبیتیهای باباطاهر واگویه میکرد. مثلاً وقتی داشت لحاف میدوخت. در همین جا یک پرانتز باز کنم که مادرم در تهران هیچ قوم و خویشی نداشت. پدر و مادرم از سر جبر از شهرستان کوچ کرده و به تهران آمده بودند و جز حاشیه نشین های کلان شهر تهران بودند . از طرفی، سطح درآمد پدرم مناسب نبود و برای مثال در زمستانها، امکانات ما در حد کرسی بود. یادم است ما آن زمان زغال میخریدیم . یک جاهایی بود که زغال فروشی بود و خروارها زغال را میریختند آنجا و از خاک زغالها، گلوله مانندی درست میکردند؛ یک چیزی مثل توپ. ما زغال را از گلوله مانندها میگرفتیم. شبها هم مادرم کفشهای مرا میگذاشت زیر کرسی، تا فردایش که میخواستم بروم مدرسه، پاهایم یخ نکند. جوراب و دستکش و ژاکت ما را هم، خود مادرم میبافت. سالها هم به جای پنکه ، بادبزن داشتیم . البته مادرم چون در شرایط فقر و محرومیت بزرگ شده بود ، به ناگزیر در امور خانه همه فن حریف بود . یعنی مایحتاج چهار فصل سال را خودش تولید می کرد : بافتنی می بافت ، خیاطی می کرد ، ترشی می گرفت ، رب گوجه فرنگی درست می کرد ، خلاصه مثل کوکب خانم کتاب فارسی از هر انگشتش یک هنر می بارید . جان کلام مادرم مرا شاعر کرد .
تشویق های بعضی از معلمانم هم در دوران تحصیل در علاقه مندی من به شعر و ادبیات بی تاثیر نبود . بعد از پیروزی انقلاب اسلامی عطش زیادی برای شرکت در جلسات ادبی داشتم . به همین خاطر « قیصر » با نوشتن نامه ای از من برای شرکت در جلسات نقد شعر حوزه هنری رسما دعوت کرد . چون من در دهه اول انقلاب با مجله سروش که قیصر دبیر ادبی آن بود همکاری می کردم . با باز شدن پای من به حوزه هنری ، راه پیشرفتم در زمینه شعر بیش از گذشته هموار شد . خاطرات خوبی از شرکت در جلسات نقد شعر حوزه هنری و شاعران نسل اول انقلاب ( سلمان ، قیصر ، سهیل ، راکعی ، سید حسن حسینی ، ساعد باقری ، نصرالله مردانی و ... ) دارم که اگر عمری باقی بود ممکن است آنها را در آینده بنویسم و به دست چاپ بسپارم .
آشنایی من با استاد مشفق کاشانی و همکاری افتخاری با شورای شعر ارشاد اسلامی نیز تاثیر قابل توجهی در بالندگی ادبی من داشت . مهربانی ها و تشویق های مشفقانه و پدرانه استاد مشفق در شکل گیری شخصیت ادبی من تاثیر زیادی داشته است که هرگز فراموش نمی کنم .
14 – با کدام جریان ، نحله یا انجمن ادبی در این سال ها قرابت و نزدیکی بیشتری داشته اید ؟
همچنان که اشاره شد ، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به دعوت قیصر امین پور ، به حلقه شاعران « حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی » پیوستم و توفیق هم آوایی و هم سنگری با نسل اول شاعران انقلاب اسلامی را پیدا کردم ، شاعرانی چون : سلمان هراتی ، نصرالله مردانی ، قیصر امین پور ، سید حسن حسینی ، قیصر امین پور ، احمد عزیزی ، یوسفعلی میرشکاک ، سیمیندخت وحیدی ، محمد رضا محمدی نیکو ، وحید امیری ، حسین اسرافیلی ، پرویز بیگی حبیب آبادی ، علیرضا قزوه ، ساعد باقری ، فاطمه راکعی ، محمد رضا عبدالملکیان ، ثابت محمودی ( سهیل ) ، محمد علی محمدی ، صدیقه وسمقی ، سهرابی نژاد ، امیر علی مصدق ، عباس براتی پور و ... و همزمان با شرکت در جلسات شعر حوزه هنری ، به دعوت استاد مشفق کاشانی - به عنوان عضو افتخاری - همکاری خود را با شورای شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز کردم و توفیق همنشینی و هم نفسی با بزرگانی چون : مشفق کاشانی ، مهرداد اوستا ، محمود شاهرخی ، گلشن کردستانی ، محمد علی مردانی ، سپیده کاشانی ، حسین لاهوتی ( صفا ) و ... را پیدا کردم .
از زمان تاسیس انجمن قلم ایران تا امروز نیز به صورت رسمی افتخار عضویت در این نهاد ادبی را داشته و در برگزاری برنامه های آن مشارکت داشته ام . افتخار دبیری سومین و یازدهمین جشنواره کتاب سال « قلم زرین » انجمن قلم ایران نیز با این دلشده غریب بوده است .
در سال های گذشته نیز به عنوان مدیر و مُدرس با انجمن های ادبی بسیاری از دانشگاه ها و سازمان فرهنگی ، هنری شهرداری تهران همکاری داشته ام .
در سال 1391 نیز به حوزه هنری پیشنهاد تاسیس جایزه ادبی دکتر طاهره صفارزاده را دادم که با استقبال خوب مدیریت حوزه و دفتر آفرینش های ادبی روبرو شد و تا کنون دو دوره از این جایزه ادبی – علمی با دبیری من برگزار شده است .
در حال حاضر نیز دبیر کار گروه شعر سازمان بسیج هنرمندان هستم و با این نهاد فرهنگی در برگزاری برنامه های ادبی همکاری می کنم .
از حدود سه سال پیش به این طرف نیز با دوستان شاعرم علیرضا قزوه ، عباس خوش عمل ، عبدالرحیم سعیدی راد ، امیر سیاهپوش ، محمد حسین انصاری نژاد ، محسن کریمی راهجردی ، سید حسن مبارز ، وحید ضیایی ، حمید خصلتی ، نسرین حیایی تهرانی ، وحیده افضلی ، بی بی سمانه رضایی ، و برادر هنرمندم جناب رضایی در مدیریت سایت « شاعران فارسی زبان » همکاری داشته ام که این همکاری همچنان ادامه دارد .
15 – دید گاه شما در باره شعرهای مناسبتی چیست ؟
اجازه بدهید سوال شما را با طرح یک سوال تامل برانگیز دیگر جواب بدهم : مگر شعر غیر مناسبتی هم داریم ؟! مگر غیر از این است که همه شعرها – بدون استثناء – شان نزولی دارند و به مناسبتی سروده می شوند ، حتی شعرهای به اصطلاح آزاد ؟ برای مثال قصیده ملک الشعرای بهار با مطلع زیر به نظر شما شعر مناسبتی نیست :
ای دیو سپید پای در بند!
ای گنبد گیتی! ای دماوند!
مگر نه این است که این شعر هم موضوع و مناسبتی دارد . اگر در زمان حیات شاعر و بعد از سرودن این قصیده ، جشنواره ای با موضوع « دماوند » برگزار می شد و بهار هم این قصیده را برای شرکت در آن جشنواره می فرستاد ، آیا اجازه داشتیـــم که قصیده دماوندیه بهار را به این اعتبار مناسبتــــی بخوانیم ؟! پس می بینید که اصل صورت مسئله اشتباه است .
ولی اگر منظور شما از شعرهای مناسبتی ، شعرهای دینی ، آیینی و انقلابی ست ، باید در پاسخ گفت که اگر کسی بر خلاف باورهای دینی و اعتقادی خویش و بدون انگیزه خودجوش درونی و صرفا با قصد و نیت شرکت در کنگره ها و جشنواره ها برای خاندان رسالت و موضوعات مرتبط با انقلاب شعر بگوید ، این شعر از جنس شعرهای مناسبتی و سفارشی مورد نظر شماست . ولی وقتی شاعری بر اساس اعتقاد و باور درونی و به حکم تکلیف اسلامی و انسانی برای خاندان رسالت و انقلاب شعر می گوید ، دیگر ما حق نداریم اسم آن را شعر مناسبتی بگذاریم . اگر این کار را بکنیم به شعر و شاعرش ظلم کرده ایم .
نکته دیگر این که شعر مناسبتی و غیر مناسبتی یک مسئله فرعی و حاشیه ای ست ، آنچه که ما باید در یک شعر به آن توجه کنیم ، « جوهره شعری » و شاعرانگی ست . اگر یک شعر – چه مناسبتی ، چه غیر مناسبتی – از شاعرانگی و جوهره ادبی برخوردار باشد ، رفته رفته به عنوان یک اثر ماندگار در ذهن و زبان مردم جای خودش را باز می کند . چرا که وقتی مردم یک شعر را می خوانند ، کاری به این ندارند که شاعر آن شعر را به مناسبت خاصی سروده یا نه ، بلکه برای قضاوت در مورد شعر ، بیشتر به تاثیر گذاری و وجوه هنری آن توجه می کنند . این که بر دلشان می نشیند یا نه ؟ چرا که گفته اند : « هر سخن کز دل برآيد لاجرم بر دل نشيند » ، از این زاویه نیز بحث مناسبتی و غیر مناسبتی در شعر محلی از اعراب ندارد .
16 - نظر شما در باره شعر آیینی چیست ؟
طی سال های گذشته در خصوص شعر آیینی دیدگاه ها و نظرات خودم را به صورت مفصل در قالب مقالات و مصاحبه هایی که با مطبوعات و خبرگزاری ها کرده ام شرح داده ام .
تاريخ تولد اين گونه ادبي كه امروز با عنوان « شعر و ادب دینی و آييني » از آن نام برده مي شود، به صدر اسلام برمي گردد. در واقع بايد گفت كه با ظهور اسلام در شبه جزيره عربستان، شعر مذهبي نيز پا به عرصه وجود نهاد و شاعران نامداري چون: حسان بن ثابت، كميت اسدي، فرزدق، دعبل خزاعي، سيد اسماعيل حميري، ابوالاسود دئلي، كعب بن زهير، عمربن سالم و عبدالله بن غالب اسدي و... با تشويق و ترغيب پيامبر(ص) و خاندان رسالت دست به خلق و آفرينش آثار ادبي زدند. از اين منظر، بايد سرچشمه « شعر آييني » را در صدر اسلام جست. شاعران مسلمان پارسي زبان نيز از سده سوم ( هـ.ق ) به بعد، هريك به سهم خود بر اين گنجينه زوال ناپذير افزوده اند.
شاعران آييني بعد از انقلاب نيز با خلق آثار ادبي فاخر و مانا، نقش موثري در غنابخشي به اين گونه از ادبيات داشته اند و امروز نيز اين ميراث نادر وبي بديل را با آفرينش ها و زايش هاي جديد، چون جان عزيز گرامي مي دارند.
امروز با گذشت سه دهه از پيروزي انقلاب اسلامي، اين مولود خجسته كه دوران كودكي و نوجواني خود را با سربلندي پشت سر گذاشته و با نام « شعر و ادب آييني » در فضاي ادبيات معاصر ايران قامت برافراشته است، به عنوان يك گونه ادبي مستقل و ارجمند، به رسميت شناخته شده و به همت شاعران مومن و دين باور، همچنان در مسير باروري و بالندگي به راه خود ادامه مي دهد.
هر چند استقبال و توجه دوباره ی شاعران به شعر آیینی بعد از انقلاب اتفاقی خجسته بود ، ولی بسامد بالای تولیدات ادبی در این حوزه ، این گونه ی ادبی را با تهدیدها و آسیب هایی جدی مواجه ساخت . آسیب هایی که غفلت از آنها در دراز مدت فرجامی نا خوشایند به همراه خواهد داشت .
برای پیشگیری از آفات و آسیب هایی که این گونه ی ادبی به آن مبتلا گشته است ، رسالت فعالان این عرصه در شرایط کنونی ، تحلیل و بررسی این آسیب ها و یافتن راهکارهایی مناسب برای اصلاح مسیر است . امروز به تحقیق ، زمان آن رسیده است که شعر آیینی در تمامی شاخه های آن ( تحمیدیه ، نبوی ، فاطمی ، علوی ، عاشورایی ، رضوی ، مهدوی و ... ) در ترازوی نقد و ارزیابی عالمانه قرار گیرد و نپرداختن به آن جفایی است که به فرهنگ اسلام و انقلاب روا داشته ایم .
17 – اگر بخواهید تاثیرگذارترین شاعران را بر روند شکل گیری شعر انقلاب اسلامی معرفی کنید ، از چه کسانی نام می برید ؟
بدیهی است که شاعران نسل اول انقلاب ( سلمان هراتی ، سید حسن حسینی ، قیصر امین پور ، نصرالله مردانی ، ساعد باقری ، یوسفعلی میر شکاک ، عبدالملکیان ، حسین اسرافیلی ، پرویز بیگی حبیب آبادی ، عباس باقری ، سهیل محمودی ، عباس براتی پور ، فاطمه راکعی ، سپیده کاشانی و ... ) تاثیر بیشتری در فرایند شکل گیری و تکوین شعر و ادبیات انقلاب اسلامی داشته اند . در میان شاعران نسل دوم انقلاب نیز نقش شاعرانی چون علیرضا قزوه ، زکریا اخلاقی و سید ضیاالدین شفیعی از دیگران بیشتر است . در عین حال همه شاعران انقلاب – به فراخور بضاعت خویش - در زایندگی و بالندگی شعر انقلاب نقش داشته اند .
در ضمن از نقش برجسته و تاثیر گذار شاعران پیشکسوتی چون استاد موسوی گرمارودی ، دکتر طاهره صفارزاده ، استاد حمید سبزواری ، استاد مشفق کاشانی و استاد مهرداد اوستا در شکل گیری شعر انقلاب اسلامی نباید غافل بود .
به این نکته هم باید اشاره کنم که سید حسن حسینی و قیصر در زمینه احیای قالب فراموش شده رباعی و قیصر در زمینه احیای قالب نیمایی و علیرضا قزوه در بالندگی جریان شعر اعتراض حق بزرگی بر گردن ادبیات انقلاب دارند .
18 – ربط و رابطه رویدادهای بیرونی و شخصیت های تاثیرگذار در تحولات اجتماعی ، فرهنگی با شعر معاصر در دیدگاه شما چطور ارزیابی می شود ؟
با پيروزي انقلاب در بهمن ماه 57 و استقرار نظام مقدس جمهوري اسلامي و تاثيرپذيري شاعران معاصر از شخصيت انقلابي و سلوك معنوي واجتماعي حضرت امام ( قدس سره الشريف )، لهجه ادبيات معاصر تغيير كرد و « گفتمان ادبي » جديدي در حوزه ادبيات معاصر شكل گرفت كه اين گفتمان برآمده از بطن فرهنگ ديني و انقلابي و مبتني بر آموزه هاي وحياني و قرآني بود.
پيروزي انقلاب اسلامي و درك حضور معنوي و با صلابت امام در جامعه، الهام بخش شاعران در خلق و آفرينش آثار ادبي با مضامين جديد شد و گفتمان ادبي ايستا و انفعالي قبل از انقلاب، تبديل به گفتمان پويا و انقلابي شد و شعر معاصر در مسير جديدي به راه افتاد.
گفتمان انقلابي حضرت امام (ره) ، باعث گستردگي و توسع مضامين در شعر معاصر شد و پاي مضامين جديدي را به حوزه ادبيات باز كرد. تاثير حضرت امام بر ادبيات معاصر در دو محور عمده قابل بررسي است: محور مضمون و محتوا و محور « گونه شناسي ادبي ».
تاثیرپذيري شاعران از شخصيت انقلابی ، سیاسی و معنوی امام (ره) در خلق آثار ادبي، باعث به وجود آمدن گونه هاي جديدي در ادبيات معاصر شد كه شعر انقلاب ( فجريه ) و اماميه از جمله عمده ترين اين گونه هاي ادبي است. « اماميه » به شعري گفته مي شود كه موضوع و مضمون اصلي آن «امام» است. در اماميه ها، شخصيت حضرت امام (ره) از زوايا و ابعاد گوناگون مورد بررسي قرار مي گيرد.
علاوه بر حضرت امام ( ره ) تاثیر گذاری شخصیت های برجسته دیگری همچون استاد مطهری ، آیت الله بهشتی ، جلال آل احمد ، دکتر علی شریعتی ، آیت الله طالقانی و ... به عنوان طلایه داران خیزش های سیاسی و اجتماعی و مصلحان انقلابی بر شعر و ادبیات انقلاب غیر قابل انکار است .
در حال حاضر نیز مقام معظم رهبری به عنوان رهبر جهان اسلام و یکی از متفکران و مصلحان بزرگ اسلامی ، الهام بخش شاعران انقلاب در خلق و آفرینش آثار فاخر ادبی هستند .
19 – اگر آثار شما پیش از این مورد مداقه و نقد قرار گرفته است که آن را منصفانه می دانید ، متن نقدها یا لینک آنها را در اختیار ما قرار دهید ؟
بله ، بسیاری از منتقدان و دوستان شاعر در طول سال های گذشته به نقد و بررسی آثارم پرداخته اند که به منظور تشکر و سپاس به ذکر اسامی شان می پردازم :
حمید رضا شکارسری ، یزدان سلحشور ، اکبر اکسیر ، سید محمود سجادی ، یدالله قائم پناه ، استاد محمد علی مجاهدی ، دکتر محمد رضا سنگری ، حسین اسرافیلی ، عباس باقری ، کامران شرفشاهی ، دکتر سید مهدی طباطبایی ، حسین قرایی ، محمد حسین انصاری نژاد ، دکتر محمد رضا شالبافان ، ابراهیم حسنلو ، فهیمه بافنده ، و ...
لینک تعدادی از نقدها به شرح زیر می باشد :
http://www.irafta.com/showtext.aspx?id=202
http://www.irafta.com/showtext.aspx?id=74
http://reza-esmaeily.blogfa.com/post-39.aspx
http://www.daftarmags.ir/Journal/Text/Pegah/Article/index.aspx?ArticleNumber=27684
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910324000819
http://resmaeil.blogfa.com/category/6
http://www.anjomanghalam.ir/?p=2059
20 – اگر حضرت عالی آثار کسانی را مورد نقد و مداقه قرار داده اید ، در صورت امکان متن یا لینک آن را در اختیار ما قرار دهید ؟
در حوزه نقد همچنان که قبلا اشاره شد چهار جلد کتاب مستقل با عناوین : « رفتارشناسی ادبی و شعر مفهومی » ، « از کلاغ تا کبوتر » ، « از آب تا آفتاب » و « نیما را دوباره بشناسیم » از من چاپ شده است و بیشتر دوستان شاعر مرا به عنوان « شاعر ، منتقد و پژوهشگر ادبی » می شناسند . مراجعه به کتاب های مورد اشاره کار شما را در این حوزه آسان تر می کند .
از جمله کسانی که آثارشان توسط راقم این سطور مورد نقد و بررسی قرار گرفته است به اسامی زیر می توانم اشاره کنم :
نیما یوشیج ، علامه اقبال لاهوری ، دکتر طاهره صفارزاده ، سید محمود سجادی ، مشفق کاشانی ، علی معلم ، محمد جواد محبت ، سید حسن حسینی ، احمد عزیزی ، علیرضا قزوه ، سید علی میر افضلی ، قادر طهماسبی ( فرید ) ، احمد زارعی ، امیر علی مصدق ، محمود سنجری ( سینا ) ، عزیز الله زیادی ، محمد کاظم علی پور ، حجت یحیوی ، محدثی خراسانی ، سودابه امینی ، پروانه نجاتی ، محمد تقی قشقایی و ...
21 – حضرت عالی چه پیشنهادات خاصی را ( آشنایی زدایی ها و نوآوری ها ) به ادب فارسی ارائه کرده اید ( با ذکر نمونه و مثال ) ؟
درست تر آن است که قضاوت در این مورد را به عهده دیگران بسپاریم ، چرا که به قول ریش سفیدان جهاندیده قوم « هیچ بقالی نمی گوید که ماست من ترش است » . ولی برای آن که گمان نکنید می خواهم از زیر بار جواب شانه خالی کنم ، با استناد به نظر منتقدان و کسانی که کتاب « رفتارشناسی ادبی و شعر مفهومی » را خوانده اند فروتنانه می گویم که ارائه نظریه ادبی « شعر مفهومی » که یک نظریه کاملا بومی ست ، به نوعی ابداع و نو آوری در زبان محسوب می شود .
من این نظریه را با تأمل در مباحثي كه طی سال های اخیر در حوزة شعر و ادب مطرح است كه يكي از داغ ترين آنها « بحران مخاطب » و كم رونقي بازار شعر و شاعري است ارائه کرده ام . با توجه به اين كه از جمله مشكلات شعر معاصر فرم گرايي، محتواگريزي، تئوريزدگي، هنجارگريزي هاي بي مبنا و مقلدانه و پشت كردن به سنت هاي هزار سالة ادب پارسي است، راقم اين سطور با بررسي بي طرفانة شعر دهة هفتاد و همچنين مطالعاتي كه در حوزة زبان داشتهام و بررسي آراء و عقايد و نظريات ادبي بنيانگذار شعر نو « نيما يوشيج »، زاوية ديد جديدي را در حوزة زبان شعر تجربه كردهام كه ميتوان نام آن را « شعر مفهومي » گذاشت.
گزارة تئوريك شعر مفهومي بر اين اصل بديهي استوار است كه « معنا و مفهوم » عنصر ذاتي واژه است و تفكيك معنا از كلمه ، حركت در مسيري مخالف با موجوديت عيني و هستي فطري كلمه و زبان است، از همين رو شاعران مفهومي با تأكيد بر روي « مفهوم در شعر» تلاش مي كنند كه به حقيقت ذاتي و ماهوي كلمه نمود بيشتري ببخشند و پتانسيل نهفته در كلمات را كه از معاني و مفاهيم نشأت ميگيرند به فعليت درآورند.
و اما اگر بخواهيم در يك عبارت ساده شعر مفهومي را تعريف كرده باشيم، بايد بگوييم : « شعر مفهومي، شعري است معنا بنياد كه بر طبق معنا و مفهوم خود شكل و وزن ميگيرد، و در قالب متناسب با زمان و مكان خود سروده ميشود » .
بسيار طبيعي بود كه بعد از اعلام موجوديت اين شهروند جديد ادبي ، عدهاي رو تُرش كنند و به خود نگيرند، عدهاي به انكار برخيزند، عدهاي مسئله را به شوخي برگزار كنند، عدهاي روزة سكوت بگيرند و عدهاي نيز در چيستي و چرايي آن به كنجكاوي و مجادله برخيزند . چرا كه ايدههاي جديد يك شبه به برگ و بار نمي نشينند. يك ايدة جديد براي آن كه مقبوليت عام پيدا كند، بايد بر پاية منطق و استدلالي محكم بنا شده باشد تا در طول زمان بتواند اصالت و حقانيت خود را به اثبات برساند.
شعر مفهومي نيز مشمول اين قاعدة كلي است و هويت بخشي و تشخص به آن ـ به گونهاي كه بتواند مورد پذيرش جامعة فرهيختة ادبي ما قرار بگيرد ـ نياز به زمان بيشتر و همچنين طرح مباحث بنيادين پيرامون فلسفة هنر و ادبيات و اصول زبانشناسي دارد. ولي همين اندازه كه بعد از ارائه این نظریه ، اين سؤال در ذهن جامعة ادبي ما شكل گرفت كه به پدیده جدیدی با عنوان «شعر مفهومي » بیاندیشند براي راقم اين سطور كافي بود . چرا كه اولين قدم براي رسيدن به جواب، طرح سؤال است. نمونه هایی از شعر مفهومی را نیز در بخش دوم کتاب « عاشقانه های شرقی » آورده ام که دوستان علاقه مند برای آشنایی با این گونه ادبی می توانند آن را مطالعه کنند . مجموعه ای از جدیدترین شعرهای مفهومی خود را نیز در کتابی آماده چاپ کرده ام که امیدوارم در آینده نزدیک فرصت چاپ آنها فراهم شود .
اميد آن كه ارائه این نظریه بتواند راه را براي طرح و بسط جديتر اين گونه از شعر و تبيين و تشريح ويژگي هاي ذاتي آن در آينده هموار كند و براي من نيز اين توفيق فراهم شود ـ كه از نقد و نظر دوستان نكته سنج و تيزبين در اين مورد بهرهمند شوم ـ اینچنين باد.
22 – آیا شعرهایی از شما در ذهن و زبان مردم کوچه و بازار راه یافته است ، با ذکر مثال اشاره بفرمایید ؟
بله ، در دهه اول انقلاب یکی از شعرهای نیمایی من با عنوان « اصحاب عافیت » که در ژانر شعر اعتراض می گنجید تا مدت ها مورد توجه مردم بود ، به طوری که تا مدت ها به هر شب شعری که دعوت می شدم ازمن تقاضای خوانش آن شعر را می کردند .
در دهه دوم انقلاب نیز مثنوی بلندی با عنوان « عدل مولا اتفاقی ساده نیست » که شعری اجتماعی – سیاسی بود تا مدت ها مورد توجه مردم بود . به خاطر استقبال مردم ، این مثنوی در اکثر جراید کثیر الانتشار آن سال ها چاپ شد و گاهی در برنامه ها می گفتند از آن شاعری که شعر « عدل مولا اتفاقی ساده نیست » را گفته برای شعرخوانی دعوت کنید ( چون این مثنوی از شاعرش معروف تر شده بود . )
یکی از غزل های رضوی من نیز به لطف آقا امام رضا ( ع ) خیلی مورد استقبال مردم قرار گرفت ، غزلی با مطلع : « کاش یک شب باز مهمان دو چشمت می شدم » . شنیده ام تا کنون چند خواننده این شعر را به صورت ترانه اجرا کرده اند . البته خودم هنوز بعضی از این اجراها را نشنیده ام . هر سه شعر در مجموعه آثارم چاپ شده اند .
23 – در باره روابط ادبی جنابعالی با شاعران دیگر سر زمین ها ( تاثیر گذاری و تاثیر پذیری ) و هر مسئله دیگری که در حیات ادبی شما از قلم افتاده است به صورت موجز یا مشروح اشاراتی بفرمایید ؟
به برکت برگزاری چهار دوره « کنگره شعر مقاومت بین الملل اسلامی » توسط بنیاد «روایت فتح » و به دبیری برادرعزیزم جناب بهروز اثباتی با شاعران بسیاری از کشورهای جهان – بخصوص جهان اسلام - آشنا شدم . طی سفرهایی نیز که با تعدادی از دوستان شاعر به کشورهای لبنان ، سوریه ، ترکیه و هند داشته ام فرصت آشنایی و تعامل ادبی با شاعران این کشورها برایم فراهم شده است . نکته ای که در مورد تاثیر پذیری یا تاثیر گذاری باید به آن اشاره کنم این است که تاثیر پذیری از شاعران – از روی ارادت و علاقه - برای هر شاعری اتقاق می افتد . البته تاثیر پذیری به دو صورت است : تاثیرپذیری خلاق ( مثل تاثیرپذیری حافظ از متقدمان و معاصران خویش ) که چیز بدی نیست و تاثیرپذیری انفعالی که انسان را از رشد و خلاقیت باز می دارد و تبعات منفی دارد . شاعران ما باید سعی کنند از شاعران جهان تاثیر خلاق بگیرند ، تاثیری که راه رشد و بالندگی آنان را هموار کند . نه تاثیر انفعالــــی که باعث شود آثارشان کپی ضعیفی از آثار ترجمه شاعران جهان باشد .
نکات دیگری که در مورد فعالیت های ادبی من در این زندگی نامه خودنوشت ناگفته مانده است ، اشاره به فعالیت هایی است که در حوزه ترانه داشته ام . تعدادی از غزل ها و شعرهای من توسط خوانندگانی چون : حسین زمان ، بهادری ، زنده یاد قاسم رفعتی ، غلامعلی ، سراج ، خاوری و ... به صورت سرود و ترانه اجرا شده است که در آرشیو صدا و سیما موجود است .
در زمینه شعر کودک و نوجوان نیز کارهایی از من چاپ و منتشر شده که مجموعه شعر« بوی گل در می زند » یکی از آنهاست . این مجموعه شعر ویژه نوجوانان است و توسط انتشارات روزنامه اطلاعات منتشر شده است . در زمینه شعر کودک نیز کارهای چاپ نشده فراوانی دارم که هنوز فرصت نکرده ام آنها را برای چاپ و انتشار آماده کنم .
یک مجموعه رباعی طنز اجتماعی با عنوان « مجنون به دقیقه اکنون » نیز دارم که به دلایلی تا کنون از چاپ آن خود داری کرده ام .
24 – در پایان اگر بیوگرافی آماده ای دارید – به عنوان مکمل - لطفا فایل آن را در اختیار ما قرار دهید ؟
بیوگرافی : http://www.irafta.com/poembooks.aspx?id=298
مصاحبه با خبرگزاری کتاب در باره فعالیت های ادبی :
http://www.ibna.ir/vdcewo8zojh8vvi.b9bj.txt
گفتوگو در مورد شعر آیینی با سایت « دعبل » : روح و جانمایه شعر آیینی
http://www.ehyaonline.ir/vdcdy209ayt0.62.html
مصاحبه با خبرگزاری مهر در مورد شعر آیینی و رباعی های عاشورایی :
http://www.mehrnews.com/news/2411627/%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%81%D8%A7%D9%86%D9%87
به تماشا سوگند